NFT Nedir ve Nasıl Yapılır?(Her Sanatçının Bilmesi Gerekenler)
Kevin McCoy, ilk NFT’sini ("Değiştirilemeyen Token"; “Non-fungible Token”) 2014'te oluşturmuş olsa da bu fikir aslında 2021 yılında sanatçılar arasında gerçekten patlama yarattı.
Geçen yıl NFT'ler, sanatçıların ve koleksiyonerlerin birbirinden farklı dünyalarını tek çatı altında birleştirdi: milyonlarca dolarlık değere sahip ve büyük rağbet gören koleksiyonlar oluşturan hem köklü hem de gelişmekte olan sanatçıların, NFT'ler oluşturan büyük markalar ve ünlülerin, bu bağlamda harekete geçtiğini gördük.
Peki, bu patlamanın sebebi ne? Wix ekibi olarak ve Web sitesi tasarımını önemseyen biri olarak ben de geçtiğimiz yıl kendime bu soruyu çok kez sordum.
Bu yazımızda, blockchain teknolojisini kullanmanın bazı faydalarını ve olumsuzluklarını göstererek NFT'nin temellerini ele alacağız. Ayrıca, kendi NFT'nizi nasıl oluşturacağınız ve onu pazara nasıl sunacağınız hakkında gerekli bilgileri de adım adım paylaşacağız.
NFT Nedir?
NFT ( Non-Fungible Token) en basit anlamı ile " değiştirilemeyen token" yada "takas edilemeyen para" olarak tercüme edilebilir.
NFT belli bir değere sahip olan ve üzerinden para kazanılması mümkün olan dijital varlıklar olup, konumu bir blok zincirinde depolanan özel bir dijital veri birimidir.
NFT olan dijital bir sanat eseriniz olduğunda bu eser, bir blok zincirinde konumunu doğrulayan kodla markalanır. Bu tarz sanat eserleri derken, dijital bir çizim, video, internet sayfaları veya hatırlarsanız Saba Tümerin kahkahasına kadar giden bir ses kaydı olabilir.
Bir NFT'nin gerçek konumu bir blok zincirinde depolandığından, değeri veya kime ait olduğu konusunda herhangi bir yanılgı olamaz yani kısaca o sanat eseri telif hakları sadece size ait olur.
NFT'ler farklı formatlarda olabilse de bugün en yaygın olarak resim, ses ve video dosyalarıyla ilişkilendiriliyorlar.
Extraweg NFT örneği Portföy sitesinden
Blockchain Teknolojisi nedir?
Blockchain birbirine bağlı bloklardan oluşan ve merkezi olmayan bir veri tabanı sistemidir. Dijital bilgilerin küresel bir bilgisayar sunucu ağı arasında depolanmasına ve paylaşılmasına izin veren bir teknoloji türüdür. Blok zincilerdeki veriler kopyalanamaz, ancak ağdaki herkes tarafından eş zamanlı olarak güncellenebilir, görülebilir ve erişilebilir.
Peki ya bu blok zinciri üzerinde kullanılan para birimleri hangileridir?
Bitcoin ve Ether bunlardan en bilindik olanları.
Ethereum, birçok kripto para biriminin altyapısını oluşturan bir merkeze bağlı olmayan ve açık kaynak kodlu bir işletim sistemidir. Ethereum blok zincirinin para birimi ise Ether'dir. Bitcoin'den sonra gelen en değerli sanal para birimidir.
Opensea nedir?
OpenSea NFT, ücretsiz bir şekilde dijital eserleri alıp satarak para kazanmanızı sağlayan bir metaverse veya sanal pazar yeridir. Metamask entegrasyonu ile opensea.io sitesi üzerinden koleksiyon oluşturma ve NFT yükleme sistemi ile çalışır. Bu sistem sayesinde hem dijital sanat eserlerinizi hem de sanal arsalardaki mülklerinizi satışa sunabilirsiniz.
Son dönemin popüler sanatçılarından biri olan Refik Anadol’un NFT platformu OpenSea’de yayımlanan “Machine Hallucinations - Nature Dreams : AI Data Sculpture 2021 1/1” başlıklı NFT eseri, 300.69420 ETH’ye yani satıldığı günkü değeriyle 1,184,545.71 dolara alıcı buldu.
NFT nasıl oluşturulur?
Sfırdan iş kurmak gibi bir NFT oluşturarak serbest sanat girişiminde bulunmak, birkaç adımın takip edilmesini ve sağlam bir strateji geliştirilmesini gerektirir.
NFT'ler yeni ve dinamiktir. Yeni bir konsept olmaları bazılarına fayda sağlayabilse de kendi NFT'lerinizi oluşturmayı ve satmayı seçerseniz, konuyu iyice araştırmanızı ve sektördeki değişiklikleri mutlaka takip etmenizi öneririz.
İşte, takip etmeniz gereken adımlar:
1- Dijital bir cüzdan oluşturun
Bir NFT oluşturmadan önce blockchain temellerinizi kurun. Bu, kripto para birimlerini depolamak için kullanacağınız dijital cüzdanı oluşturmakla başlıyor.
Dijital cüzdan, NFT piyasasındaki işlemleri tamamlamak için kullanılabilecek bir yazılım sistemidir.
Dijital cüzdanlar, para birimlerini (kripto varlıkları dahil), NFT'leri ve ödeme bilgilerini güvenli bir şekilde saklayarak hızlı ve sorunsuz online satın alma işlemlerine olanak tanımaktadır.
Dijital bir cüzdan oluşturmak için bir dijital cüzdan uygulaması yüklemeniz gerekir (Coinbase ve Metamask, NFT'ler için kullanilan en popüler uygulamalardan ikisidir).
Bir e-posta hesabı kullanarak sisteme kaydolduğunuzda gizli bir kurtarma parolası alacaksınız.
2- Kripto para birimini ekleyin
Nakit paranız ve kartlarınız, NFT pazarında işe yaramaz. Bunun yerine, NFT'leri satın almak, basmak ve satmak için blok zinciri teknolojisine dayalı güvenli ve merkezi olmayan ödeme formu olan kripto para birimlerini kullanacaksınız.
NFT pazarında takas edilen birincil kripto para birimi, Ethereum'dur (ETH) ve Ethereum satın alabilmek için kripto para borsalarından birine üye olmanız gerekir, sonrasında banka hesabınız üzerinden bu borsalara para gönderebilir ve Metamask üzerinden Ehtereum satın alabilirsiniz. Veya yaşadığınız yere göre bazı banka cüzdanları, banka havalesi şeklinde ETH almanıza izin verebilir.
3- Bir pazar yeri seçin
NFT işine girmek, bir bakıma kendinizinkini satmak için doğru pazarı seçmek anlamına gelir. Popüler pazar yerleri arasında Rarible ve OpenSea bulunuyor; ancak serbest sanatçılar, onlarca mevcut platformdan herhangi birini de kullanabilmekteler.
Yukarıda bahsedilen pazar yerlerinin her ikisi de kullanıcıların basma ücretini (mine etme) (gas fee) alıcıya iletmesine olanak tanıyan "tembel mintleme" yöntemini sunar ki bu da işe yeni başlayan meraklılar için oldukça iyi bir seçenektir.
Satış yaptığınızda, pazar yeri de muhtemelen bundan bir yüzde alacaktır (genellikle ~%2,5).
4- Dijital cüzdanınızı bağlayın
Seçtiğiniz pazar yerinde oturum açmak için dijital cüzdanınızı buna bağlamanız gerekir. Bağlantıyı sağladıktan sonra, NFT koleksiyonlarını keşfetmeye ve en önemlisi de oluşturmaya başlayabileceğiniz pazar yeri kontrol panelinize yönlendirileceksiniz.
5- Dijital sanat eserinizi yükleyin
"Oluştur" tuşuna tıkladığınızda, dijital sanat dünyası avuçlarınızda! Sonrasında, NFT'nizi mintlemede kullanacağınız blok zinciri para birimini seçebilir ve tek bir kopya mı yoksa birden fazla kopya mı oluşturmak istediğinize karar verebilirsiniz. Son adımda seçtiğiniz dosyayı yükleyebilirsiniz.
6- Eserinizi pazara sunun
Dijital dosyanızı, satılabilir bir NFT'ye dönüştürmeden önce (mintleme olarak bilinen süreç), birkaç konuda karar vermelisiniz:
Bir fiyat belirleyin: NFT'nizi doğrudan pazara koymak için sabit bir fiyat belirlemeyi, kullanıcıların teklif vermesine izin vermeyi veya süreli bir müzayede ayarlamayı seçebilirsiniz. Fiyatlandırma yaparken USD'nin ETH'ye dönüşüm oranını göz önünde bulundurun.
Satın alındıktan sonra kilidi açılan ek içerik ekleyin: Zorunlu olmasa da birçok sanatçı, eserleri satın alındıktan sonra koleksiyonerine sanat eserinin yüksek çözünürlüklü bir görüntüsünü veya ek bir içerik göndermeyi tercih ediyor.
Koleksiyon seçin: Bu seriye daha fazla sanat eseri dosyası eklemeyi planlıyorsanız, yöneteceğiniz kendinize ait bir koleksiyon oluşturmayı düşünün. Aksi takdirde, pazar yerinizin geçerli koleksiyonuna bağlı kalın.
7- Mintleme türünüzü seçin
Sıra NFT'nizi "mintlemeye" yani kimliğini doğrulamaya geldi. Ya bir gas fee (işlem bedeli; yani, NFT oluşturma sürecini tamamlamak için Ethereum blok zincirine ödediğiniz ücret) ödemelisiniz ya da tembel mintleme yöntemini tercih etmelisiniz.
İşlemi tamamlamaya karar verirseniz, gas fee miktarlarının piyasaya bağlı olarak dalgalandığını unutmayın. Ancak tembel mintleme yöntemiyle, çalışmanız piyasada kalmaya devam eder ve gas fee de alıcıya devredilmiş olur.
8- Bir ad, açıklama ve telif ücreti ekleyin
Başlıksız hiçbir sanat eseri tamamlanmış sayılmaz. Koleksiyonerlerin, NFT'nizi piyasada resmen görebilmeleri için NFT'nize bir ad ve açıklama ekleyin.
NFT'nizi mintledikten sonra NFT'nize, devamlı bir telif ücreti (%50'ye kadar) ekleyebilirsiniz. NFT'leri oluşturma ve satmadaki bu avantaj, her işlemin bir blok zincirine kaydedildiği ve eser sahiplerinin yalnızca satış geçmişlerini takip etmekle kalmayıp aynı zamanda her satış işleminde bundan gelir elde edebilecekleri anlamına gelir.
9- İmzalayın ve paylaşın
Ayrıntıları belirledikten sonra NFT'niz, artık piyasaya hazır. Dijital dosya yüklendikten sonra işlemi dijital cüzdanınızla onaylayın. Platformunuza bağlı olarak bir başlama ücreti ödemeniz gerekebilir.
10- NFT'leriniz için bir portfolyo oluşturun
İşinize dair ilgi uyandırmak için NFT pazar yerlerinin doğal pazarlama ortamına güvenebilirsiniz; ancak dikkat çekmenin ve sanatınızı online olarak satmanın daha stratejik yolları da var. Örneğin; popüler yöntemlerden biri, çalışmalarınızı sergilemek için online bir portfolyo oluşturmaktır.
Kendi portfolyonuzu oluşturma konusunda ilham almak için Wix'le oluşturabileceğiniz portfolyo site örneklerine göz atın.
NFT Nasıl Satılır?
NFT oluşturma sürecini yukarıda adım adım anlattık, siz de uyguladınız. Şimdi sıra Germaya geldi. Tıpkı NFT almada olduğu gibi satmada da takip etmeniz gereken birkaç adım var, hepsi de çok kolay:
Platformunuzu seçin (Opensea, Binance, Rarible)
Kripto cüzdanınızı bağlayın (zaten NFT oluşturma sürecinde bu kısmı yaptık)
NFT’nizi fiyatlandırın
Detayları girin (NFT adı, açıklama, satılık mı yoksa açık arttırma mı, fiyat bilgileri – ilgili kısımları doldurup “Oluştur”a tıklamayı da yapmıştık)
Bir teklifi kabul edin
Tüm bu adımları takip edip gelen bir teklifi kabul ederseniz, siz de NFT’nizi satmış olacaksınız. Bu kadar basit!
NFT'leri bu kadar çekici kılan nedir?
Hakkını yemeyelim; NFT'lerin erişilebilir doğası, yaratıcı alanlardaki bir boşluğu doldurdu. Sanatçılar, benzersiz dijital koleksiyon eserlerini satmak için kolay, güvenli ve merkezi olmayan bir pazar alternatifi sunan NFT dünyasında, yeteneklerinden yeni yollarla faydalanma fırsatı bulabiliyorlar.
Şimdi gelin, bu eşsiz konseptin bazı artılarına ve eksilerine birlikte göz atalım:
Artıları:
NFT'ler giderek artan bir piyasa değeri taşıyor
2021'de "yılın kelimesi" olmasının yanı sıra, NFT pazarı 2020'deki 100 milyon dolarlık değerinden 2021'de 40+ milyar dolara kadar sıçradı. En pahalı NFT satışlarından bazıları, milyonlarca dolara dayanan fiyatlarıyla dudak uçuklatıyor.
Bu rakamlar kulağa ne kadar gelecek vadeder gibi gelse de hiç kimse gelecekteki talebin bu olgunlaşmamış pazarı nasıl etkileyeceğini henüz tahmin edemiyor. Yine de şu anda güçlü bir ivmeye sahip ve Instagram gibi sosyal medya platformları bile yakın gelecekte kullanıcılarına NFT özelliği sunma konusunu tartışıyor.
Sanatçılar, artan yaratıcılık ve iş birliğinden ilham alıyor
NFT'lere olan hayranlığı destekleyen güçlü bir inovasyon ivmesi var. Yaratıcılar; dijital ortama yeni yaklaşımlar getiren gamer'lar, sanatçılar, ünlüler, büyük markalar ve daha fazlasından oluşuyor.
Sanatçılar ve yaratıcı isimler, sonsuz bir dizi konu ve formatla içerik oluşturmak için bu fırsatı değerlendiriyor. NFT piyasasında hayata geçirilen çeşitlilik, benzersiz bir potansiyel sunuyor: fotoğraflardan özel illüstrasyonlara, GIF'lere ve Tweet'lere kadar birçok farklı içerik. ( Cent sosyal medya sitesi 2020 yılında Valuables platformunu kurarak kullanıcılarının herhangi bir tweet'i NFT olarak tanımlamasına ve satın almasına olanak tanır, tabiki tweet sahibinin onayı ile)
Birçok büyük markanın tasarımcılarla iş birliği yapmasıyla birlikte, daha küçük markaların da bunu takip ettiğini görebiliyoruz. Bu durum aynı zamanda grafik tasarımcıların, illüstratörlerin ve dijital sanatçıların, orijinal NFT'lere dönüştürülecek özel marka varlıkları yaratma fikirlerini de fırsata çevirebiliyor.
Eksileri:
Çoğu platform, dalgalı işlem ücretlerine (gas fee) sahip
Mint etmeden satışa kadar, Etherum gibi bir blockchain'deki her işlem, gas fee olarak bilinen işlem ücretleri ödenmesini gerektirir ki bunlar da dalgalı oranlara sahiptir. Bu, pazara hiçbir ücret ödemeden girebileceklerine inanan birçok kişiyi şaşırtabilir. Birçok platform, bu ücreti alıcıya aktarmanıza izin verse de bunların farkında olmak önemli.
NFT pazarı sabit bir pazar değil
Şimdiye kadar duymuş olduklarınızın aksine, koleksiyoncuların gelecekte NFT'lerinize kendiliğinden gelip yatırım yapmasını beklemeyin. Pazarın rakamları etkileyici olsa da hala son derece değişken ve olgunlaşmamış durumda. Bu da kâr amaçlı NFT ticaretine güvenmeyi zorlaştırıyor ve birçok koleksiyoner, yatırımlarında giderek daha temkinli davranıyor.
Çevresel etkileri hakkinda tartismalar bulunuyor
Çoğu NFT pazar yeri, çevremizde oldukça önemli oranda karbon ayak izi bırakan Ethereal blok zinciri üzerinde çalışır. Bununla birlikte, temiz NFT'leri savunan birçok platform ve yaratıcı da var ve birçok kişi, bu endişelerin yakın gelecekte ele alınıp çözüleceği ümidini taşıyor. Özellikle savunucular internetin sanal web3 ve metaverse çağına evrimini tartışırken, bu endişelerin ele alınacağı ve çözüleceği umudu var.
Piyasadaki 5 NFT Örneği
Geçen yılki en popüler sanat eserlerine ve işlemlere göz atarak NFT piyasasına daldık:
01. Murat Pak, Mass Banner, Merge koleksiyonu, 2021
Merge by Pak koleksiyonu, 2021'de satılan en pahalı NFT oldu. Pak, toplam değeri 91,8 milyon dolar olan NFT'yi, Nifty Gateway platformunda 28.000 alıcı tarafından satın alınan 266.445 birime dağıttı.
02. Refik Anadol Wind Projesi 2017
Refik Anadol " Wind of Istanbul" 'ilk dijital painting sanat eseri ile Turkiye bir ilke imza attı.
03. Ponderware, Mooncat #21, 2017
MoonCats, Ethereum blok zinciri üzerine inşa edilmiş en eski NFT sanat eseri olma özelliğini taşıyor ve hatta “NFT” terimi henüz yokken 2017 yılında piyasaya sürülmüş. Bu özel çalışma, şimdiye kadar mint edilen ilk MoonCats'lerden biri.
2021 yılı itibariyle MoonCats koleksiyonu, 25.440 kez mintlemeye ulaştı ve koleksiyoncular için önemli bir pazar olup tarihi bir değer de taşıyor.
04. Rewind Collective, Double Exposure - Frida #1, 2021
ArtNet'in 2021'deki NFT müzayedesinde satılan bir NFT olan Double Exposure - Frida #1, sanatçı Frida Kahlo'nun kimlik mücadelelerini “çift pozlama” konseptiyle oynayarak yansıtıyor ve fiziksel bir bileşen içeriyor.
Rewind Collective'deki yaratıcılar, misyonları dijital sanat alanında kadınları ve azınlık sanatçılarını teşvik etmek olan bir grup sanatçı ve küratörden oluşmaktadır.
05. Beeple, Everydays, The First 5,000 Days, 2007-2021
Beeple'in her şeyi değiştiren NFT'si "Everydays, The First 5,000 Days", büyük bir müzayede evi tarafından satılan ilk NFT oldu. Mike Winkelman olarak da bilinen Beeple, 2007'den beri her gün yapıp yayınladığı toplamda 5.000 resmi birleştirerek bu benzersiz dijital kolajı yaptı.
Aynı zamanda Beeple, etkileyici bir dizi çalışmasını içeren online portfolyosunun yüksek kaliteli görüntüleme deneyimini geliştirmek için Wix'in tasarım özelliklerini kullanıyor.
Sonuç
Sizde yatırım yapmaya meraklıysanız ve trendleri takip ediyorsanız, hemen kendi NFT portfolyonuzu oluşturup bir e-ticaret sitesi kurarak satmaya başlayabilirsiniz.
Yael İba Tepeleni
SEO and Content Marketing Specialist
