SWOT Analizi Nedir? Nasıl Yapılır? Açıklamalı Örnekler ile
Oturmuş işletme planına sahip bir firma olabilir veya yeni başlıyor ve girişiminiz için bir web sitesi yapma aşamasında olabilirsiniz. İki şekilde de, her adımda rakiplerinizi tanımak ve anlamak, daha iyi bir işletme stratejisi oluşturmanızı sağlayabilir.
SWOT analizi burada devreye giriyor. İyileştirmeler yapmak ve pazarlama hedeflerinizi rayında tutmak için faydalı bir araç.
Bu rehberde, metodu ayrıntılarıyla açıklayacak ve "SWOT analizi nedir ve nasıl yapılır" sorularını cevaplayacağız.
SWOT Analizi Nedir?
SWOT analizi, işletmelerin genel performanslarını ve rakiplerinin performanslarını objektif bir bakış açısıyla ölçmek ve değerlendirmek için kullandıkları bir stratejidir.
SWOT Açılımı Nedir?
SWOT kelimesi ingilizce dört kelimenin baş harflerinden oluşan bir akronimdir ve SWOT açılımı şu şekildedir:
S - Güçlü yönler (strengths)
W - Zayıf yönler (weaknesses)
O - Fırsatlar (opportunities)
T - Tehditler (threats)
Tüm bu faktörler, işletme sahiplerinin firmaları için yeni bir alana girme veya yeni bir marka oluşturma gibi daha akıllıca kararlar vermelerine yardımcı olur. Markalaşma sürecinde SWOT analizini değerlendirmek başlamadan önce, süreç boyunca ve sonunda düzenli olarak izlenmeli ve takip edilmelidir.
Başka bir deyişle; işletmenizin güçlü ve zayıf yönlerini görmenize ve aynı zamanda fırsatların ve tehditlerin farkına varmanıza ve analiz etmenize yardımcı olan bir tekniktir.
Durum Analizi Nedir?
Durum analizi, bir organizasyonun veya işletmenin mevcut durumunu, iç ve dış çevresini, güçlü ve zayıf yönlerini, fırsatlarını ve tehditlerini değerlendiren bir analiz türüdür. Swot analizi, içsel ve dışsal faktörlerin değerlendirilmesinden sonraki durum analizi adımı olarak düşünülebilir.
Durum analizinin adımları: İç - dış faktörler değerlendirilir, SWOT analizi yapılır, sonuçlar değerlendirilir ve sonrasında stratejik hedefler belirlenerek uygulamaya geçilir.
İç Çevre Analizi:
İç çevre analizi, işletmenin kendi içinde kontrol edebildiği faktörleri değerlendirmeyi amaçlar. Swot tekniğinin ilk iki parametresiyle ilgilidir yani işletmenin güçlü yönlerini ve zayıf yönlerini anlamak için kullanılır. Bu analiz, işletmenin içsel kaynaklarını ve yeteneklerini incelemek için önemlidir. İç çevre analizi şunları içerebilir:
İnsan Kaynakları: Personel becerileri, yetenekleri ve motivasyonu.
Mali Durum: Finansal kaynaklar, bütçe, likidite durumu.
Altyapı: Tesisler, ekipmanlar, teknoloji.
Ürün ve Hizmetler: Ürün yelpazesi, kalite, rekabet avantajı.
İş Süreçleri: Üretim süreçleri, operasyonel verimlilik.
Yönetim ve Liderlik: Yönetim tarzı, liderlik becerileri.
Kurumsal Kültür: İşletme değerleri, çalışan ilişkileri.
Dış Çevre Analizi:
Dış çevre analizi, işletmenin kontrolü dışındaki faktörleri incelemeyi amaçlar. Swot tekniğininin son iki parametresiyle ilgilidir yani işletmenin dışındaki fırsatları ve tehditleri belirlemek için kullanılır. Dış çevre analizi şunları içerebilir:
Ekonomik Faktörler: Ekonomik büyüme, faiz oranları, enflasyon.
Sosyal ve Kültürel Faktörler: Tüketici davranışları, demografi, kültürel trendler.
Teknolojik Faktörler: Teknolojik gelişmeler, endüstri trendleri.
Politik ve Hukuki Faktörler: Yasal düzenlemeler, vergi politikaları, politik istikrar.
Çevresel Faktörler: Çevresel sürdürülebilirlik, çevresel düzenlemeler.
Rekabet ve Pazar Faktörleri: Rakipler, müşteri talepleri, pazar büyüklüğü ve dinamikleri.
İç ve dış çevre analizleri, işletmenin stratejilerini belirlerken büyük öneme sahiptir. İşletme, güçlü yönlerini kullanarak fırsatları değerlendirebilir ve aynı zamanda zayıf yönlerini düzelterek veya yöneterek karşılaştığı tehditleri azaltabilir.
SWOT Analizi Neden Yapılır?
Daha önce değindiğimiz gibi SWOT analizi, farklı türden işletmelerin daha geniş bir bakış açısıyla sonuçlara varmalarını sağlayarak fayda yaratabilen uzun bir süreç. İşletmeler, ancak değerli veriler ve analizler elde ettikten sonra bu doğrultuda akıllıca ve stratejik bir plan şekillendirebilir.
Dahası, SWOT analizi sizi, güçlü ve zayıf yönleriniz karşısında işletmenizi yeni ve ilginç yollardan incelemeye zorluyor. Böylesi bir planlılık, işletmenizi etkileyebilecek zorluklara karşı hazır olmanızı sağlamakla kalmıyor, aynı zamanda hedef pazarınız dahilindeki potansiyel fırsatlar veya tehditler hakkında daha derin bir anlayış sunuyor.
SWOT Analizi Nasıl Yapılır?
SWOT analizi, iş bölümüne dayanan ve kapsayıcı bir süreç olmalı. Bu nedenle, işe koyulmadan önce ortaklarınızı, paydaşlarınızı ve fikir öne sürecek her türlü karar vericiyi bir araya topladığınızdan emin olun.
Swot analizi yapmak için aşağıdaki adımları takip edebilirsiniz:
1- İhtiyaçları Belirleyin:
SWOT analizine başlamadan önce, analizin neden yapılacağını ve hangi amaçlara hizmet edeceğini belirlemek önemlidir. Örneğin, yeni bir iş planı oluşturmak, bir projenin başarı şansını değerlendirmek veya rekabetçi bir durum analizi yapmak gibi farklı amaçlarla SWOT analizi yapılabilir.
2 - İçsel ve Dışsal Faktörleri Belirleyin:
a. İçsel Faktörler (Güçlü Yönler ve Zayıf Yönler): İşletmenizin içsel olarak kontrol edebildiği faktörleri değerlendirin. Bu, işletmenin güçlü ve zayıf yönlerini tanımlamayı içerir. Güçlü yönler işletmenizin avantajlarını, zayıf yönler ise geliştirmeniz gereken alanları gösterir.
b. Dışsal Faktörler (Fırsatlar ve Tehditler): İşletmenizin kontrolü dışındaki faktörleri göz önünde bulundurun. Bu, işletmenin karşılaşabileceği fırsatları ve tehditleri tanımlamayı içerir. Fırsatlar işletmeniz için potansiyel avantajları, tehditler ise riskleri ifade eder.
3 - Swot Analizi Tablosu Oluşturun:
Analizini düzenlemek için dört bölümlü bir Swot analizi tablosu (matrisi) oluşturun. Tablonun her bir bölümü, güçlü yönler, zayıf yönler, fırsatlar ve tehditler için ayrılmalıdır.
| İçsel Faktörler (Şirketinizin Kontrolünde) | Dışsal Faktörler (Şirketinizin Kontrolünde Değil) |
Pozitif Faktörler (Olumlu) | Güçlü Yönler (Strengths) | Fırsatlar (Opportunities) |
Negatif Faktörler (Olumsuz) | Zayıf Yönler (Weaknesses) | Tehditler (Threats) |
4 - Analizi Yapın ve İlişkilendirmeleri Gözden Geçirin:
Her bir bölümdeki faktörleri dikkatlice gözden geçirin ve ilişkilendirmeleri değerlendirin. Örneğin, güçlü yönlerinizi kullanarak fırsatları nasıl yakalayabileceğinizi veya zayıf yönlerinizi gidererek tehlikeleri nasıl yönetebileceğinizi düşünün.
5 - Stratejik Hedefler Belirleyin ve Eylem Planı Oluşturun:
SWOT analizi sonuçlarına dayanarak organizasyonunuzun stratejik hedeflerini belirleyin. Hangi güçlü yönleri kullanarak fırsatları değerlendireceğinizi ve hangi zayıf yönleri gidererek tehditleri yöneteceğinizi planlayın. Bu hedeflere ulaşmak için bir eylem planı oluşturun. Eylem planı, belirlenen hedeflere ulaşmak için yapılacak adımları, sorumlulukları ve süreçleri içermelidir.
6 - İzleme ve Değerlendirme:
Sonuçları düzenli olarak izleyin ve değerlendirin. Değişen koşullar ve yeni fırsatlar veya tehditler ortaya çıktığında stratejilerinizi güncelleyin ve iyileştirme fırsatlarını takip edin.
Bu tür analiz söz konusu olduğunda önyargıları terk etmeniz gerektiğini unutmayın. Ne kadar dürüst olursanız sonuçlarınız da o kadar iyi ve faydalı olur.
SWOT Analizi Örnekleri:
Tam bir SWOT analizinin nasıl olacağını daha iyi anlamak amacıyla, hizmet işletmesi kuran bir masaj terapisti örneğini ele alalım.
1. Güçlü Yönler
Güçlü yönler, belirli bir firmanın iyi performans gösterdiği önemli noktalardır. Bunlar firmaya sektörde rekabet avantajı sunar ve müşterilere fayda sağlar. Kendi işletmenizin güçlü yönlerini tespit etmek, bu yönleri daha da güçlendirerek kaldıraç etkisi yaratabilmenize yardımcı olur.
Rakipleriniz açısından ise güçlü yönleri ulaşılacak hedefler olarak düşünebilirsiniz.
Kendinize "onların yaptığının aynısını nasıl onlardan daha iyi yaparım" veya "bu fikre onları geride bırakacak kendi dokunuşumu nasıl katarım" gibi sorular sorun.
Güçlü yönleniriniz nelerdir? Güçlü yönlerinizi belirlerken yukarıdaki sorulara ek olarak kendinize aşağıdakileri sorun:
Bu firmanın sektördeki rekabet avantajları neler?
Benzersiz ve değerli olan hangi özellikleri sunuyor?
Hangi süreçlerde en başarılı?
Müşterileri neler çekiyor?
Pazarda lider konumda mı? Öyle ise bu konuma nasıl ulaşmış?
Kuruluş genişliyor ve yeni çalışanları bünyesine katıyor mu?
Firma ne tür güçlü varlıklara sahip (ör. fikri mülkiyet, paydaşlar, binalar vb.)?
2. Zayıf Yönler
Herkesin ve her işletmenin zayıf yönleri vardır. Bunlar, bir kuruluşun geliştirilebilecek olan özellikleridir. SWOT analizinin bu aşamasında, kendinize karşı dürüst olmanız çok önemli. Başta bu size biraz rahatsız edici gelebilir ancak zayıf bir yöne dikkat çekmeden bu yönü iyileştirmeniz mümkün olmaz.
Yukarıdaki güçlü yönlerde analiz ettiğiniz noktaların çoğunun bu bölümde tersten ele alınabileceğini unutmayın.
Örneğin, "işletmeyi genişleterek yeni çalışanlar işe alma" güçlü yönlerden biriyken "çalışanlarını rakiplerine kaptırma" zayıf yönlerden biri olabilir.
Zayıf yönleriniz nelerdir? Yukarıdaki sorulara ek olarak kendinize aşağıdaki soruları sorarak zayıf yönlerinizi belirleyebilirsini
Bu firma neleri daha iyi yapabilir?
Hangi süreçler iyileştirilebilir?
Bu firmada oturmuş bir itibar eksiği var mı?
Bu firma, sektördeki diğerlerine kıyasla hangi konularda güçlük yaşıyor?
Müşteriler sıklıkla nelerden şikayet ediyor?
Firma çalışan kaybediyor mu?
Firma hangi ögeler açısından eksik? Ör. patentler, fon, çalışan pozisyonları vb.
Eğer zayıf veya geliştirebileceğiniz yönlerinizden biri 'Zaman Yönetimi' ise En İyi Zaman Yönetimi Uygulamaları yazımızı yardım almak için kullanabilirsiniz.
3. Fırsatlar
Bir işletme sahibi olduğunuzda anı yakalamanız gerekir. Fırsatlar, siz ve rakipleriniz için muhtemelen aynı veya çok benzer olur. Fırsatları algılamak ilk adım, bu fırsatlardan rakiplerinizden önce yararlanmak ise ikinci adımdır. Gelişiminizin hangi aşamasında olduğunuza bağlı olacak şekilde, bunu işletmeniz açısından en anlamlı olacak anda yapmalısınız.
Doğru SWOT analizi için sorabileceğiniz diğer sorulara bakalım:
Tanıtım amacıyla sosyal medya influencerları ile çalışmak veya geri dönüştürülmüş ürün ambalajları kullanarak çevreci girişimlerde bulunmak gibi en yeni trendler neler?
Yakın gelecekte fayda sağlayabileceğiniz ticaret fuarı gibi etkinlikler, resmi tatiller veya haber bültenleri var mı?
Pazarınızda daha ucuz tedarikçilerle çalışma veya aracıları aradan çıkarma fırsatları gibi boşluklar var mı?
Daha büyük bir binaya veya daha iyi bir konuma geçme fırsatı var mı?
İşletmenizin yakın zamanda satılma ihtimali var mı? Ya da bu işletme daha küçük, yerel işletmeleri satın alarak büyüyebilir mi?
4. Tehditler
Bunlar bir işletmeyi olumsuz duruma düşürebilecek dış etmenlerdir. Tıpkı fırsatlar gibi, tehditler de siz ve rakipleriniz için genellikle benzer olur. Ancak bazı tehditler, memnuniyetsiz bir müşterinin yarattığı bir halkla ilişkiler skandalında olduğu gibi, bir kuruluşa özgü olabilir. Bu tür durumları yönetmeyi öğrenmek ve gelecekte çok daha büyük sorunlara dönüşmelerini önlemek son derece önemli.
Tehditler SWOT analizinde son sırada yer alsa da bunları ilk iş olarak ele almak iyi olabilir.
Tıpkı ufak bir yangında olduğu gibi, hızlı hareket edilmediğinde tehditler de geri dönüşü olmayan zararlara yol açabilir.
Potansiyel tehdit örneklerine bakalım:
Belirli bir ürün veya hizmetle ilgili ciddi memnuniyetsizlik yaşayan bir müşteri var mı?
Pazarda dalgalanmalar var mı? Örneğin, fiyatlar yükseliyor mu, tüketiciler alternatiflere yöneliyor mu?
Dikkat edilmesi gereken yeni resmi düzenlemeler var mı?
Rakiplerin daha iyi olduğu noktalar neler? Bunları öğrenmek için pazar araştırması yapın.
Yakın gelecekte bu işletmenin ürün veya hizmetlerini demode bırakacak yeni teknolojiler geliştirilme ihtimali var mı?
Tüketiciler bu hizmetlere artık ilgi duymuyor mu?
Plan yapın
Kuruluşunuzun başarısını etkileyen en önemli bileşenleri ve rakiplerinizi belirledikten sonra, strateji geliştirmek için ihtiyaç duyduğunuz tüm araçlara sahipsiniz.
Bu plan, firmanızda iyileştirmeler yapmanız ve rakiplerinizle eşit düzeyde rekabet edebilmeniz için size yol gösterecek.
Planınızı oluştururken şu beş adımı göz önünde bulundurun:
SWOT analizinizle ilgili olarak çalışanlarınızdan ve diğer paydaşlardan geri bildirimler alın.
Zayıf yönlerinizi telafi etmek için güçlü yönlerinizi kullandığınız ve tehditleri fırsatlara dönüştürdüğünüz bir plan oluşturun. Yeni bir işletme kuruyorsanız bu bileşenleri işletme planınıza da dahil edin.
Fikirlerinizi ekip üyeleriyle tartışarak herkesin aynı hedef doğrultusunda çalıştığından ve sorumluluk sahibi olduğundan emin olun.
Eylem ögelerinizi önceliklendirerek en önemli etmenlerden işe başlayın. (Acil konular varsa bunlar tehditleriniz de olabilir.)
Planınızı uygulayın. Planı ekibinize maddeler halindeki eylem ögeleri olarak sunun ve her konu için görevli bir kişi belirleyin.
Sonuç
İşletmeniz büyümeye ve evrilmeye devam ederken bunun yalnızca süreçteki bir nokta olduğunu unutmayın. Bu etmenlerin çoğu ileriki bir tarihte değişebilir. İşletmenizin sektördeki yerini ve katettiğiniz yolu doğru şekilde değerlendirebilmek için gelecekte bu egzersizi tekrarlamak iyi olur.
Sıkça Sorulan Sorular
Kişisel SWOT Analizi Nedir?
Kişisel yani bireysel SWOT Analizi, bir bireyin kendi güçlü yönlerini (Strengths), zayıf yönlerini (Weaknesses), fırsatlarını (Opportunities) ve tehditlerini (Threats) değerlendirdiği bir analiz yöntemidir. Bu analiz, bireylerin kariyerlerini yönlendirmek, kişisel gelişim hedefleri belirlemek veya daha etkili bir yaşam tarzı oluşturmak için kullanılır. Bu analiz sonuçlarına dayalı olarak, bireyler daha bilinçli kararlar alabilir, güçlü yönlerini kullanarak fırsatları değerlendirebilir ve zayıf yönlerini geliştirmek için adımlar atabilirler.
Stratejik Tehdit Nedir?
Eğitimde SWOT Analizi Nedir?
Yael İba Tepeleni
SEO and Content Marketing Specialist
